International Baccalaureate – IB Nedir?

Uluslararası düzeyde geçerliliği bulunan bir diplomaya sahip olmak, dünya genelindeki prestijli üniversitelere kabul edilmek ve akademik kariyerlerinde öne çıkmak isteyen öğrenciler için tercih edilen programlardan biri de Uluslararası Bakalorya (IB) programıdır.

IB (International Baccalaureate) Programı Nedir?

IB, 16-19 yaş aralığındaki öğrencilere yönelik, kapsamlı ve üniversite öncesi iki yıllık uluslararası bir eğitim programıdır. Akademik açıdan öğrenciler için oldukça kapsamlı olan IB, öğrencilerin üniversite yaşamına ve sonrasına akademik anlamda hazırlanmasını amaçlar.

1968 yılında İsviçre’nin Cenevre kentinde, ticari amacı bulunmayan bir kurum olarak kurulan Uluslararası Bakalorya Organizasyonu, günümüzde farklı ülkelerde eğitim gören lise öğrencilerine, evrensel nitelikte ortak bir müfredat imkânı sunmaktır.

Türkiye’de de bazı liseler tarafından sunulan IB Diploma Programı, öğrencilerin ulusal müfredatın yanı sıra IB derslerini de almalarını gerektirir.

Uluslararası Bakalorya (IB) Diploma Programı, iki yıl süren ve oldukça yoğun bir eğitim programıdır. IB ders programında; altı temel alan bulunur. Öğrenciler bu alanlarda eğitim görür.

IB Programı Temel (Core) Dersler

IB programında yer alan temel dersler, öğrencilerin akademik gelişimini destekleyecek biçimde üçe ayrılmıştır. Temel derslerdeki amaç, öğrencinin akademik ve kritik düşünüp yazabilmesini sağlamaktır.

Theory of Knowledge (TOK), bilginin doğası, kaynakları ve güvenilirliği üzerine eleştirel düşünme becerilerini güçlendirir.

Extended Essay (EE), öğrenciye 4.000 kelimelik bağımsız bir araştırma çalışması karşılığında derinlemesine inceleme ve akademik yazma deneyimi sunar. Creativity,

Activity, Service (CAS) ise sanatsal yaratıcılık, fiziksel etkinlik ve toplumsal hizmet projeleriyle öğrencilerin sadece akademik değil daha sosyal yönlü beceriler geliştirmesine katkıda bulunur.

IB Programı Ana Dersler (Diploma Programme Subjects)

IB programında öğrencilerin diplomayı almaya hak kazanması için 6 ana kısma ayrılan temel bilim derslerini tamamlaması gerekir. IB programındaki ana dersler şu şekildedir;

• Dil A1: Anadilde edebiyat ve dilbilgisi
• Dil A2: İleri düzey ikinci dilbilgisi ve edebiyat
• Bireyler ve Toplumlar: Ekonomi, İşletme, Psikoloji, Felsefe, Tarih
• Doğa Bilimleri: Biyoloji, Kimya, Fizik
• Matematik: Temel ve ileri düzey matematik
• Seçmeliler: Önceki gruplardan ek ders veya onaylı özel ders

IB Sınavı, Uluslararası Bakalorya Diploma Programı (International Baccalaureate Diploma Programme- IBDP) kapsamında uygulanan, uluslararası geçerliliğe sahip bir değerlendirme sistemidir. IBD programı, öğrencilerin sadece bilgi edinmesini değil, aynı zamanda bilgiyi eleştirel bir şekilde analiz edebilmesini, araştırma yapabilmesini ve daha interdisipliner bir şekilde düşünebilmesini hedefler.

Lise eğitiminin son iki yılından itibaren IB programı kapsamında öğrenciler, altı farklı ders grubundan dersler alarak akademik bilgi ve becerilerini geliştirirler.

IB programındaki dersler; dil ve edebiyat, toplum bilimleri, fen bilimleri, matematik, sanat ve yabancı dil gibi alanları kapsar. Ayrıca, öğrenciler IB bitirme tezi (Extended Essay), Bilgi Kuramı (Theory of Knowledge) ve CAS (Creativity, Activity, Service) adlı akademik açıdan büyük öneme sahip temel bileşeni de tamamlamak zorundadır.

IB programı sonunda öğrenciler, katıldıkları derslerden merkezi sınavlara girerek değerlendirilir. IB sınavı, IB organizasyonu tarafından dünya genelinde standartlara uygun olarak hazırlanır ve puanlanır.

IB sınavı ücreti, öğrencinin sınava katıldığı ülke, okul ve sınav merkezine göre de farklılık göstermektedir. Aynı zamanda IB sınav ücretlerinde öğrencinin girmek istediği sınav sayısı da doğrudan belirleyicidir.

IB sınavı kayıt ücreti 120 – 180 USD arasında değişkenlik göstermektedir. Ayrıca öğrencilerin girmek istediği derslerin sınavları için de ayrı ayrı IB sınav ücreti yatırması gerekiyor.

IB branş sınavı ücretleri de 100 – 150 USD seviyesinde farklılık gösterebilir. IB sınav ücretleri hakkında güncel bilgileri size en yakın ELT ofislerinden öğrenebilirsiniz.

IB sınavına başvuru yapmadan önce tarihlerin takip edilmesi önemlidir. IB sınavı başvuru tarihleri her yıl Eylül ayında başlar. Ocak ayı ise IB sınavı geç başvuru yapmak isteyenler için ikinci bir fırsattır. IB sınavları her yıl mayıs ayının önceden belirlenmiş günlerinde yapılır. IB sınavı başvuru tarihlerini kaçırmamak için sınava girmeye karar verdiğiniz sürenin başında IB başvuru tarihlerini kontrol etmeniz gerekir.

IB sınavına girmek isteyen öğrenciler için başvurusu iki şekilde yapılır:

IB Yetkili Okulları Üzerinden IB Sınavı Başvurusu
Öğrenci eğer halihazırda bir IB programı okulunda öğrenim görüyorsa, başvuru işlemlerini doğrudan okulları aracılığıyla gerçekleştirebilirler. Okullar öğrencilerin IB sınavı başvurularını doğrudan gerçekleştirdiği için öğrencinin IB sınavı başvurusu için ek bir şey yapmasına gerek kalmaz.

Bağımsız Aday Olarak IB Sınavı Başvurusu
IB programı sunmayan okullarda okuyan ya da dışarıdan IB sınavına girmek isteyen öğrenciler, yetkili IB sınav merkezleri aracılığıyla sınava başvuru yapabilir. IB sınav kayıt merkezleri, adaylara gerekli yönlendirmeleri sağlar, belgeleri toplar ve kayıt sürecini yürütür.
IB sınavına kaydolmadan önce her öğrencinin aşağıda listelenen sınav başvuru belgelerinin hazır olması önemlidir:

• Kimlik belgesi veya pasaport fotokopisi
• Sınava girilmek istenen derslerin listesi
• IB başvuru formu (sınav merkezi veya okul tarafından sağlanır)
• Sınav ücretinin ödendiğine dair dekont veya e-posta

Türkiye, IB diploması veren birçok özel ve devlet lisesine sahiptir. Türkiye’deki IB diploması veren okulların listesi şöyledir:

IB Diploması Veren Özel Okullar

Aka Koleji
ALKEV Özel Lisesi
BJK Kabataş Vakfı Özel Anadolu Lisesi
British International School Istanbul
Çakır Okulları
Enka Okulları
Eyüboğlu Okulları
FMV Ayazağa Işık Lisesi
FMV Erenköy Işık Lisesi
FMV Ispartakule Işık Lisesi
Gökkuşağı Koleji
IELEV Özel Lisesi
Irmak Okulları
İstek Acıbadem Okulları
İstek Özel Atanur Oğuz Anadolu Lisesi
Koç Lisesi
Kültür 2000 Koleji
MEF International School, İstanbul
NUN Okulları
Özel Acarkent Doğa Anadolu Lisesi
Özel Bilkent Okulları (şube)
Özel İstanbul Akademik Sistem Okulları
Özel Kocaeli Bahçeşehir Anadolu Lisesi (yakın konum)
Özel Kocaeli Marmara Koleji Anadolu Lisesi
Özel Rüzgar Anadolu Lisesi
Private ALEV Schools
Terakki Vakfı Okulları Levent Kampüsü
Terakki Vakfı Okulları Tepeören Kampüsü
The Sezin School
Yeni Yol Okulları
Yüce Okulları
Zafer Koleji
Ankara ABC Okulları
Jale Tezer Eğitim Kurumları
Nesibe Aydın Eğitim Kurumları
Özel Bilkent Okulları
American Collegiate Institute
Deutsche Schule İzmir
MEF International School, İzmir
İstek Antalya Lara Okulları
Maya Okulları Antalya
Özel Antalya Toplum Koleji Anadolu Lisesi
Eskişehir Gelişim Okulları
Gaziantep Kolej Vakfı Cemil Alevli Koleji
Bilkent Erzurum Laboratuvar Okulu
IB Diploması Veren Devlet Okulları
Ankara Türk Telekom Sosyal Bilimler Lisesi
Beşiktaş Sakıp Sabancı Anadolu Lisesi
Çemberlitaş Anadolu Lisesi
Hüseyin Avni Sözen Anadolu Lisesi
İstanbul Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sosyal Bilimler Lisesi
Kabataş Erkek Lisesi
Kartal Anadolu İmam Hatip Lisesi
Nilüfer Anadolu İmam Hatip Lisesi
Tenzile Erdoğan Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi
Uluslararası Murat Hüdavendigar Anadolu İmam Hatip Lisesi
Vefa Lisesi

IB Diploması Veren Uluslararası Okullar

Bilkent Laboratory and International School
Istanbul International Community School
Privatschule der Deutschen Botschaft Ankara
SEV American College
Tarsus American College
TED Ankara Koleji Vakfı Lisesi
TED Bursa Koleji
Üsküdar American Academy

IB sınavına girdikten sonra sahip olacağınız IB sınav sonuç puanı akademik hayatınız için önemli bir etkiye sahiptir. Öncelikle, IB sınav sonucu uluslararası alanda prestiji yüksek üniversiteler tarafından kabul edilir. Yurtdışında prestijli üniversitede okumak isteyen öğrenci adaylarının kabul alma sürecine olumlu katkı sunar.

IB sınavları, öğrencilerin sadece akademik bilgilerini değil, aynı zamanda eleştirel düşünme, problem çözme, zaman yönetimi ve araştırma becerilerini de ölçer. Bu nedenle IB sonuçları, öğrencilerin üniversiteye ne kadar hazır olduklarının da bir göstergesi sayılabilir.

“Higher Level” derslerinden alınan yüksek puanlar, öğrencinin ilgili alandaki yeterliliğini uluslararası düzeyde belgelemektedir.

IB sınavı, öğrencilerin akademik başarılarını detaylı bir şekilde ölçme ve değerlendirme kriterlerine sahiptir. Her öğrenci IB programı kapsamında 6 farklı dersten sınava girer. Her bir ders, 1-7 puan aralığında değerlendirilir.

IB sınavında derslere yönelik soruların yanı sıra iki farklı bölüm daha bulunur. Extended Essay (EE) ve Theory of Knowledge (TOK) ile öğrenciler akademik yetkinliklerini kanıtlar. Bu bölümlerden başarı elde eden öğrenciler maksimum 3 puan olmak üzere kazandıkları bu ek puanı IB sınav sonuçlarına ekletebilirler.

IB sınavında 6 derse ait branş sınavlarından alınabilecek maksimum puan 42’dir. Eğer EE ve TOK bölümlerinden de başarıyla geçerseniz ek olarak 3 puan daha alırsınız. 45 puan IB sınavında alınabilecek en yüksek puandır.

IB sınavında diploma almaya hak kazanmak için 24 puan almanız gerekir. IB sınav puanı ortalaması 24 altında kalırsa sınava tekrardan girmeniz gerekecektir.

Yurtdışındaki prestijli üniversiteler IB sınavı için 30 ile 38 puan arasında bir toplam puan talep eder. Ancak yüksek sırlamada yer alan yurtdışı üniversiteleri bu skorun daha yüksek olmasını bekler. Örneğin, köklü ve presitji İngiltere üniversitelerinden Oxford University ve Cambridge University, 40 IB puanını şart koşar.

IB sınavının içeriği, öğrencinin hangi dersin sınavlarına girmek istediğine ve seçtiğine göre şekillenir. IB Diploma Programı kapsamında öğrenciler genellikle 6 farklı dersten sınava girer.

Matematik
IB sınavında matematik ikiye ayrılır:

• Analysis and Approaches (AA) daha teorik ve soyut bir yapıya sahiptir.
• Applications and Interpretation (AI) ise daha çok problem çözmeye yöneliktir.

Fen Bilimleri
Biyoloji, Kimya ve Fizik gibi klasik fen bilimleri branşlarının yanında bazı okullar daha alt dallara sahip alternatif programlar da sunar. Bu derslerde deney, analiz ve bilimsel yorumlama becerileri değerlendirilir.

Dil ve Edebiyat
Ana dili İngilizce, Türkçe veya başka bir dil olan öğrenciler için o dile özel edebi analizler, makale yazımları ve dilin kültürel bağlamları üzerinden değerlendirilir.

Yabancı Dil
Fransızca, Almanca, İspanyolca gibi yaygın modern dillerin yanında bazen öğrencinin seviyesine göre farklı dil seviyeleri sunulur. IB yabancı dil sınavında öğrencinin öğrenmeyi tercih ettiği yabancı dile yönelik okuma, yazma, konuşma ve dinleme becerileri test edilir.

Sosyal Bilimler
Tarih, psikoloji gibi sosyal bilim derslerinde öğrencilerden yorumlama, analiz yapma ve karmaşık kavramları değerlendirme yetkinliği beklenir.

Sanat ve Seçmeli Dersler
Görsel sanatlar, tiyatro, müzik gibi derslerin yanı sıra öğrenciler isterlerse başka bir fen veya sosyal bilim dersi de alabilirler.

IB sınavında her branş için farklı sınav sistemleri uygulanır. IB sınavlarında Paper 1, Paper 2 ve bazı derslerde Paper 3 olmak üzere üç ayrı oturum uygulanır.

• Paper 1 genellikle kısa cevaplı veya çoktan seçmeli sorulardan oluşur.
• Paper 2 daha çok açık uçlu sorular ve yazılı kompozisyonlar içerir.
• Paper 3 ise ileri düzey analiz, deneysel yorumlama veya vaka çalışmaları gibi konuları kapsar ve genellikle Higher Level (HL) öğrencilere yöneliktir.

Öğrencilerin IB sınavlarında verdikleri cevaplar özel sınav uzmanları tarafından değerlendirilir. Öğrencilerin verdikleri cevaplar IB programıyla tutarlı bir şekilde değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucunda öğrenciler verdikleri cevapların başarısına göre ders skoru elde ederler. Ders skorlarının toplamı ile IB puanı belirlenir.

IB sınavı için not vermeye yetkili 17.000’e yakın uzman mevcuttur. Not verme işleminin subjektif olmaması için sınav uzmanlarına belirlenmiş kriterler sunulur.

Uluslararası Bakalorya (IB) programı, klasik müfredatın ötesine geçerek öğrencilere interdisipliner düşünen, araştıran ve sorgulayan bireyler olma yolunda çeşitli fırsatlar sunar. IB diploması akademik gelişimin ve yurtdışında eğitim görmenin yanı sıra öğrencinin dünyaya bakışının değişmesine de imkân verir.

Uluslararası Bir Eğitim İmkanı
Uluslararası Bakalorya (IB) programı, klasik eğitim anlayışının ötesine geçerek öğrencileri sadece bilgiyle değil, aynı zamanda düşünme, araştırma ve ifade etme becerileriyle donatmayı hedefler. Türkiye’de MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) diplomasının yanı sıra uluslararası geçerliliğe sahip bir diploma sunması, IB’nin en temel avantajlarından biridir. Bu sayede öğrenciler, dünyanın önde gelen üniversitelerine başvuru süreçlerinde önemli bir ayrıcalık kazanır. Harvard, Oxford, MIT gibi prestijli yurtdışı üniversiteleri, IB diplomasına sahip adayları değerlendirme aşamasında bir adım öne çıkarır. IB diplomasına sahip öğrenciler, Almanya’da sınavsız üniversite okuma imkanına sahiptir. Ayrıca IB diplomasına sahip olan öğrenciler İngiltere’de üniversite hazırlık bölümü foundation kısmından muaf olurlar.

Üniversite Hayatına Güçlü Hazırlık
IB programı, üniversite hayatına geçiş sürecinde öğrencilerin daha donanımlı olmalarını sağlar. Akademik yazılar, sunumlar, bireysel projeler ve araştırma odaklı dersler sayesinde öğrenciler yurtdışındaki üniversite formatına yabancı kalmazlar. Ayrıca zaman yönetimi, öz disiplin ve sorumluluk alma gibi hayati beceriler kazanırlar. Her öğrenciden, kendi planlamasını yapması, teslim tarihlerine uyması ve projelerini özgün şekilde tamamlaması beklenir.

Akademik Yazı Becerisi
IB programı içerisinde yer alan “Extended Essay” gibi çalışmalar, öğrencilerin yazma becerilerini büyük ölçüde geliştirir. Öğrenciler araştırma yapmayı, kaynaklardan doğru bilgi toplamayı ve bu bilgiyi etkili bir dille aktarmayı öğrenirler.